چدن چیست ؟
در این مقاله درمورد چدن ، مواد به کار رفته در آن و همچنین ویژگی های یک ظرف چدنی صحبت خواهیم کرد…
چدن ( cast iron ) چیست ؟
اگر بخواهیم تعریف دقیق و علمی از چدن داشته باشیم باید گفت چدن آلیاژی از آهن ، کربن و سیلیسیم است که سهم کربن در آن بین 2/1 تا 6/2 درصد می باشد.بنابراین آلیاژی سه گانه می باشد . آهن 95 درصد وزن این آلیاژ را شامل می شود.
امروزه ظروف چدنی رونق بسیاری پیدا کرده اند و در اکثر خانه ها جای خود را پیدا کرده و در آشپزی مورد استفاده است ولی باید دقت کنید که هر ظرفی را به عنوان ظرف چدنی انتخاب و خرید نکنید.بسیاری از ظروف چدنی موجود در بازار از آلومینیوم و روکش گرانیت یا سرامیک و… ساخته شده است که البته ممکن است از کیفیت مطلوبی برخوردار باشد ولی ویژگی های ظرف چدنی را ندارد
در ادامه این مطلب درمورد چدن مورد استفاده در صنعت ظروف آشپزخانه صحبت می کنیم و چدن های صنعتی و ریخته گری مورد بحث نیست !
تفاوت ظروف چدن با ظروف گرانیت ، سرامیک و تفلون چیست ؟
ظروف چدن همانطورکه گفته شد از آهن و کربن ساخته شده اند ولی سایر ظروف از بدنه آلومینیوم ساخته شده اند که روکش سرامیک و تفلون دارند و هر کدام ویژگی ها ، جنس و مزایای خاص خود را دارند
برای مثال ظروف چدنی وزن بیشتری دارند و پخت و پز در ان ها با روغن کمتر و حتی بدون روغن ممکن است ولی در ظروف گرانیت یا تفلون ویژگی نچسب بودن بارز است و وزن به مراتب کمتری دارند
راه تشخیص چدن از سایر ظروف چیست ؟
چدن را عمدتا به وسیله مشخصات ظاهری آن می توان تشخیص داد . هنگام خرید ظروف چدنی به این نکته توجه داشته باشید که وزن بالایی دارند و در مقایسه با ظروف دیگر سنگین تر هستند . ولی راحت ترین روش تشخیص ظروف جنس چدن استفاده از آهنربا می باشد. چدن آلیاژی از آهن می باشد و به همین دلیل آهنربا بایستی آن را به خوبی جذب کند
ظروف تفلون یا گرانیت به علت ساختار آلومینیومی خود وزن سبک تری دارند و جاذب آهنربا هم نیستند ( البته ممکن است فلز آهن در این ظروف هم وجود داشته باشد )
مزایای ظروف چدن :
1) آشپزی سالم : شاید مهم ترین ویژگی ظروف چدنی امکان آشپزی با آن ها با حداقل روغن و بدون روغن می باشد که امروزه به دلیل رژیم های نامناسب غذایی بسیار توصیه شده است و برای افرادی که دچار بیماری های دیابت و فشار خون هستند و یا اضافه وزن دارند استفاده از این ظروف راه حل مناسبی برای پخت و پز سالم می باشد
2) استحکام و آسیب پذیری کم : بدنه آهنی و استفاده از کربن در این ظروف باعث شده است استحکام بسیار بالایی داشته باشند.به راحتی آسیب نمی بینند و با خیال راحت می توانید از انواع کفگیر ملاقه و یا قاشق و حتی چاقوی تیز هنگام آشپزی با آن ها استفاده کنید ولی برای افزایش عمر آن بهتر است از کفگیر ملاقه چوبی استفاده نمایید.علاوه بر آن در برابر خوردگی مقاوم است و ویژگی های خاص خود را از دست نمی دهد
3) کمیاب ، اصیل : ظروف چدنی از گذشته دور ساخته می شدند و مورد استفاده بوده اند و تاثبر مثبت خود را بر رژیم غذایی و غذای ما گذاشته اند . امروزه شاید برند های انگشت شماری ظروف چدنی باکیفیت تولید می کنند که مورد تایید کارشناسان باشد و به همین دلیل یافتن ظرف چدنی مرغوب با ویژگی های خاص چدن کمی دشوار باشد
4) شستشوی راحتی دارند : شستشوی ظروف چدنی نسبت به سایر ظروف آسان تر است و شستشوی کامل آن تنها با یک تکه ابر یا اسکاچ نرم امکان پذیر است
5) سازگار با محیط زیست
معایب ظروف چدنی :
1) وزن بالایی دارند : قطعا اولین نکته منفی که در برخورد با ظروف چدنی می توانید لمس کنید وزن بیشتر این ظروف نسبت به سایر ظروفی است که قبلا داشته اید.آهن 95 درصد وزنی آلیاژ چدن را تشکیل می دهد و همین مورد باعث وزن بالاتر آن می شود البته وزن آن به قدری نیست که نتوانید آن را بلند کنید و یا آن را شستشو دهید.وزن ظروف چدنی به طور متوسط از 500 گرم تا 4000 گرم است
2) قیمت بیشتری دارند : نسبت به سایز و حجم ظروف دیگر قیمت نسبتا بالاتری دارند ولی همیشه این گونه نیست و در برند ها و زمان های مختلف ممکن است متفاوت باشد
استفاده اول از ظروف چدنی
- برای استفاده نخست، سطح داخلی آنها را با کمی روغن چرب کنید و دو ساعت روی اجاق گاز یا فر قرار دهید
- راه دیگر این است که قابلمه چدن را با آب و نمک پر کنید و روی حرارت قرار دهید و بجوشانید.سپس آب را خالی کرده و ظرف را بشویید و از آن استفاده کنید
- روش بعدی این است که قابلمه چدن را با یک ابر نرم و مایع ظرفشویی بشویید و بعد با روغن داخل آن را چرب کنید و با پارچه ای تمیز روغن ها را پاک کنید و روی حرارت قرار دهید و آشپزی را شروع کنید
چند نکته برای استفاده از ظروف چدنی
- بعد از اتمام پخت ، ماده غذایی را از درون ظروف چدنی فاقد روکش خارج کنید تا چدن اکسید نشود؛ در ضمن بهتر است در ظروف چدنی فاقد روکش، مواد اسیدی مثل آبلیمو یا سس گوجه فرنگی ریخته نشود
- برای شست‌وشوی چدن های دارای روکش تفلون از ابر استفاده کنید چرا که سیم ظرفشویی باعث خراشیدگی و آسیب آن می شود
- به یاد داشته باشید که قابلمه برروی شعله با اندازه مناسب قرار دهید یعنی شعله ها تا دیواره بالا نیاید تا رنگ قابلمه را تغییر ندهد
- هیچ وقت قابلمه چدن را بدون غذا روی شعله قرار ندهید . حرارت زیاد رنگ قابلمه را تغییر می دهد
- قبل از استفاده از قابلمه های چدن ابتدا آنها را کمی گرم کنید ، به این شکل که قابلمه را بر روی شعله قرار دهید و بعد از مدتی چند قطره آب در آن بچکانید اگر آب سریع تبخیر شد یعنی حرارت مناسب است
- بعد از شستن این ظروف آنها را خشک کنید و اجازه دهید در مجاورت هوا بمانند سپس در کابینت قرار دهید
- بعد از استفاده از قابلمه ها و تابه های چدن حتما آنها را بشویید و خشک کنید چون این ظروف برای نگهداری غذا در یخچال مناسب نیستند
کدام برند کیفیت بهتری را ارائه می دهد ؟
در بین کارخانه ها و برند های گوناگون برند هایی همچون نالینو ، یونیک ، کاندید و… جزء برترین تولیدکننده های ظروف چدن هستند
برند نالینو از تولیدکننده های برتر در این زمینه است که تنوع بالایی از قابلمه و سرویس قابلمه ، تابه ، قوری ، دیزی و… را در محصولات خود دارد.کیفیت محصولات نالینو در سطح بالایی قرار دارد و رضایت بالای خریداران را به دنبال داشته است
شما می توانید انواع ظروف چدن را از فروشگاه لوازم آشپزخانه امیر مشاهده ، بررسی و خرید کنید
بسیار مفید بود